🐐 Isim Tamlamasi Ve Sifat Tamlamasinin Farki

İsim tamlamalarında birinci isim tamlayan, ikinci isim tamlanandır. Tamlayan veya tamlanan ek alma durumuna göre isim tamlamaları dörde ayrılır: 1. Takısız İsim Tamlaması: Bir tamlamada tamlayan ve tamlanan isim veya isim soylu kelime ek almazsa takısız tamlama oluşur. gümüş çerçeve. Arapçada bir ismin ardından gelerek o ismi niteleyen sözcüklere sıfat ) صِفة ( diyoruz. Sıfatlar sözcüklerin anlamlarını sayı, renk, şekil, durum vb. yönlerden nitelerler. “Niteleyen” anlamında Türkçede de kullanılan “sıfat” sözcüğü aslen Arapçadır ve Arapçada da aynı anlamda kullanılmaktadır. Bir sıfat Sıfat(Ön Ad), Sıfat Tamlaması Konu Anlatımı. Admin. 3 sene önce. Yorum Yok. 822. SIFAT (ÖN AD), SIFAT TAMLAMASI KONU ANLATIMI Sıfat Konu Anlatımı Pdf dosya sayfanın altındadır. Sıfat (ön ad), sıfat tamlaması konu anlatımı için isim tamlamalarını da incelemeyi unutmayın. Sıfat konusunda aşağıdaki. önden ulamalı, arkadan dolamalı, alttan ve üstten ısıtmalı tamlamalardır. bu tamlamanın iskeletine, isim, sıfat vesaire demeden ekledikçe ekler üreticisi. ortaya çıkan gudubetin körpe zihinlere açaca Online- 10. Sınıf isim tamlaması değerlendirme testi çöz. 1. Hayatımda bu kadar çok lokomotifi bir arada görmedim. (II) Meğer ne çok çeşidi varmış! (III) Ben eskiden onların hepsini birbirinin eşi, benzeri sanırdım. (IV) Bir silindir, bir baca, bol bol duman ve yüzü gözü simsiyah insanlar. incitanesiervaSıfat tamlaması:Sıfatların kendilerinden sonra gelen bir adı niteleyerek ya da belirterek kurduğu tamlama İSİM TAMLAMASI İSE:; aralarında anlamca ilgi bulunan, biri diğerini iyelik (sahiplik) yönünden bütünleyen, en az iki farklı isimden meydana gelmiş kelime grubu. arkadaşlarmerhaba. 1893 yılı derken sıfat tamlaması mı oluyor yoksa isim tamlaması mıdır? Eğitim ve Sınavlar SIFAT Mİ İSİM TAMLAMASI MI Sıcak 441447 İsİm tamlamasi: tamlanan ve tamlayan. 448-453 sifat tamlamasi: sifat ve mevsÛf. 454-457 Ğayru’l-munsarİf. 458-462 sayilar (100-1000 ve madûdu) SınıfTürkçe İsim ve Sıfat Tamlaması Çalışma Kağıdı. Etkinlik Çalışma Yaprakları ve Testler kategorisinde 5. Sınıf Türkçe İsim ve Sıfat Tamlaması Çalışma Kağıdı dosyasına benzer başka dokümanlar da bulabilirsiniz. Benzer dosyaları görmek için yukarıdaki Üst Kategori linkine tıklayabilirsiniz. Emeğe ve Bu yazımızda isim tamlaması örnekleri 20 tane kısaca olarak bilgi aktaracağız. İki ya da daha fazla ismin birbirini ardına bir sözcük öbeği oluşturmasıyla tamlamalar meydana gelir. İsim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan bulunmaktadır. Tamlayan eki ve tamlanan eki bellidir. Genelde tamlayan eki –ı, -i, -u, -ü; tamlanan eki –ın, in, un, ün şeklindedir. Bu ekler iyelik Arapça dönem sonu ödevleri tercüme zamir ve FİİLLERİ uyarlama alıştırmaları 1-13. ÖDEVLER . cumle, isim tamlamasi, sifat tamlamasi AYRIMI uzerine . Sürekligüncellenen içeriği ile Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı derslerine dair konu anlatımlarını ve soru çözümlerini kanalımızda bulabilirsiniz.Videolarım kRCBUc1. Soru1 isim - Isim Tamlaması 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlamasının tamlayanı bir sıfat ile nitelenmiştir? A Ağacın m1 isim - Isim Tamlaması 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlamasının tamlayanı bir sıfat ile nitelenmiştir? A Ağacın minik yaprakları kısa sürede büyüdü. B Bu, en güzel tablolarından biridir ressamın. Beyaz köşkün lambalarını yenilemek için tüm gece çalışmışlar. D Başkan dünkü toplantıda bana da söz verdi. E Mahallenin eski sakinlerindendir Nezahat Teyze. Soruİsim Tamlaması Sifat Tamlaması 7. İsim tamlamalarını ve sıfat tamlamalarınız bulunuz. Cümleler Onun arabası var. O araba bizim mİsim Tamlaması Sifat Tamlaması 7. İsim tamlamalarını ve sıfat tamlamalarınız bulunuz. Cümleler Onun arabası var. O araba bizim mahalleye geldi. Yeşil çimlere oturduk. Ormanın kokusunu içimize çektik. Bazı insanlar dünyanın kıymetini bilmiyor. Mahalle meydanında tüm ahali toplanmıştı. İki kişi evin duvarının önünde konuşuyordu. Adamın biri seni adam seni sordu. Kitap kapağını küçük kardeşim yırtmış. Hangi yana baksam senin nefesin gelir yüzüme. Ufacık kedi sokak parkında oynuyordu. Kapının kilidi sert demir ile kırıldı. eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > kelime türleri, sözcük türleri ile ilgili konu anlatımlar BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI, ÖZELLİKLERİ İSİM TAMLAMASI ÇEŞİTLERİ KELİME TÜRLERİ TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM Tamlayan sözcüğün ek almadığı tamlamalardır. Tamlayan, ek almadığı için belirsizlik ve genelleme anlamı taşır. Belirtme anlamı bir genellik kazanır Tamlanan iyelik eki “-i” almış durumu. Tamlayan belirli değildir. Kesin olmayacak biçimde genel bir aitlik anlamı Anlam sınırı çok geniştir. Tamlayanın ek almadığı, tamlananın da belirtili isim tamlamasında olduğu gibi iyelik eki aldığı isim tamlamasıdır. Tamlayan ek ilgi eki almadığı için, yani tamlananın kime ya da neye ait olduğu tam olarak bilinmediği için belirtisiz denmiştir. Ama tamlanan ile tamlayan arasındaki ilişki daimidir. “Sınıfın kapısı” dediğimizde nerenin kapısı, hangi kapı olduğu kesin olarak bilinmektedir. Ama “sınıf kapısı” tamlamasında nerenin, neyin kapısı, hangi kapı olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Herhangi bir kapı var elimizde; bu kapının hangi sınıfa ait olduğunu bilemiyoruz; bilinen tek şey bu kapının genel anlamda sınıfla ilgili olduğudur. Kapı herhangi bir kapıdır; sınıf da herhangi bir sınıf... Yani bir genelleme söz konusudur. Örn Sokak kapı-s-ı hangi sokak Ev terlik-i hangi ev Okul müdür-ü hangi okul Çam ağaç-ı hangi çam Örnek Tamlayan Eki Tamlanan Eki - -ı, -i, -u, -ü Fındık kurt-u Akrep yuva-s-ı Fizik güc-ü Belirtisiz Ad Tamlamasının Özellikleri -Tamlayan, tamlananın niteliğini gösterir. Örnek Anne sevgisi, kan kırmızısı -Tamlayan, tamlananın ne ile ilgili olduğunu gösterir. Örnek Sel felaketi, uçak bileti -Tamlayan, tamlananın neden yapıldığını gösterir. Örnek Portakal suyu, tütün kolonyası -Tamlayan tamlananın neye benzediğini gösterir. Örnek Parmak üzümü, sigara böreği -Tamlayan, tamlananın nedenini bildirir. Örnek Matematik korkusu, sınav stresi -Bir şeyin yapıldığını ya da bilgi bulunduğu yeri gösterir. Örnek Kıyı lokantası, uzay istasyonu -Tamlayan tamlananın yapıldığı aracı belirtir. Örnek Söz sanatı, makine örgüsü -Tamlayan, tamlananın ortaya çıktığı yeri belirtir. Örnek Amaysa elması, Maraş dondurması -Kişi adları tamlayan olduğunda o kişilere ilişkin yapıt, buluş gibi kavramları belirtir. Örnek Naima tarihi, Newton Kanunu Karışık Örnekler çoban çeşmesi, hayal iklimleri, ahududu şerbeti... misafir odası, kömür sobası, ev terliği, çiçek saksısı, masa örtüsü... kök boyası, biber dolması, gül kurusu, pirinç pilâvı, peynir tatlısı... Bursa şeftalisi, Amasya elması, İzmir üzümü, Bağdat hurması, yer elması, ağaç mantarı, su yılanı, dağ keçisi... dil peyniri, parmak üzümü, dil balığı... kayıt memuru, temizlik işçisi, fizik öğretmeni, ev kadını, okul müdürü, daire başkanı... sel felâketi, deprem yıkıntısı, kaza kurbanı... yaz yağmuru, sabah kahvaltısı... telefon görüşmesi, çöp kebabı... Konya Ovası, Topkapı Garajı, Taksim Meydanı, Boğaziçi Köprüsü, Çanakkale Köprüsü, Ankara Kalesi... İstanbul şehri, Türk Dili, Tuz Gölü… İSİM TAMLAMALARI, AD TAMLAMALARI ÖZET ANLATIM Aralarında anlamca ilişki bulunan söz grubuna isim tamlaması denir. Bir ismin bir başka ismi anlam bakımından tamamlamasıdır. Bir ismin aitlik ilgisi bakımından daha belirli hâle gelmesi için başka bir isim tarafından tamlanmasıyla meydana gelen söz öbeğine isim tamlaması denir. Belli kurallar dahilinde en az iki sözcük bir araya gelerek isim tamlamasını oluşturur. İstanbul- un sokaklar-ı Dost kapı-sı Okul bahçesi-n-in ağaçlar-ı İsim tamlamaları "tamlayan ve tamlanan" olmak üzere iki unsurdan oluşur. Tamlayan birinci sözcük, tamlanan ise ikinci sözcüktür. İsim tamlamalarının tamlayanında ilgi, tamlananında ise iyelik eki vardır. Türkçede üç çeşit İsim tamlaması vardır 1. Belirtili İsim Tamlaması Hem tamlayanın hem de tamlananın ek aldığı tamlamalara Belirtili isim tamlaması denir. Belirtili isim tamlamasında tamlayan -nın, -nin, -nun, -nün, -ın, -in, -un, -ün eklerini, tamlanan ise -ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü eklerini alır. Her iki unsuru da ek alarak oluşturulan bu tür tamlamalarda kuvvetli bir aitlik ilgisi vardır. Tamlayanın ilgi, tamlananın iyelik eki aldığı tamlamalardır. Örnekler "Evin kapısı açık kalmış." cümlesindeki “evin kapısı” altı çizili söz öbeği belirtili isim tamlamasıdır. Görüldüğü gibi, her iki sözcük de ek almıştır. Bu tamlamada iki sözcük arasındaki kuvvetli bir ilişki kendini göstermektedir. Sınıf-ın kapı-sı Oda-nın halı-sı Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına başka sözcükler girebilir. Örnekler "Kerem'in mavi gömleği güzelmiş." cümlesinde araya "mavi" sıfatı girmiştir. "- den" hal eki tamlayanda kullanılan ilgi ekinin yerine geçerek belirtili isim tamlaması kurabilir. Örnekler "Resimlerin birini de ben alayım." cümlesindeki "resimlerin birini" sözü belirtili isim tamlamasıdır. Biz bunu "resimlerden birini" biçiminde de söyleyebiliriz. Yani sadece tamlayan eki "-in" yerine, aynı işlevi gören "-den" hâl ekini getirmiş oluyoruz. Belirtili isim tamlamalarında bir tamlayan birden fazla tamlanana bağlanabileceği gibi, bir tamlanan birden fazla tamlayana da bağlanabilir. Örnekler "Evin bahçesi, odaları, mutfağı o kadar geniş ki..." cümlesinde "evin" tamlayan; "bahçesi, odaları, mutfağı" sözcükleri de tamlanandır. "Kırların, çiçeklerin, kuşların, böceklerin neşesi hepimizi coşturmuştu." cümlesinde "kırların, çiçeklerin, kuşların, böceklerin" tamlayan; "neşesi" tamlanandır. Belirli olan ve bilinen bir şeye veya yere aitlik vardır. Örnekler Öğretmenin kitabı. Ali Beyin Kitabı Kitap bilinen ve belli olan öğretmene aittir. Okulun bahçesi çok güzel. Cumhuriyet Lisesinin bahçesi Bahçe bilinen ve belli olan okula aittir. 2. Belirtisiz İsim Tamlaması Tamlayanın ilgi eki almayıp tamlananın iyelik eki aldığı tamlamalardır. Tamlayanın ek almadığı, yalnızca tamlananın ek aldığı tamlamalara Belirtisiz isim tamlaması denir. Belirtisiz isim tamlamasında tamlanan -ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü alır. Bu tür tamlamalarda bir ismin başka bir isme aitliğinden çok bir nesne ya da kavram ismi oluşturmak esastır. Örnekler "Çocuğun elbisesini alacağız." cümlesindeki "çocuğun elbisesi" tamlaması belirtilidir. Bu tamlamada belli bir çocuğa ait elbiseden söz edilmektedir. Biz bu tamlamayı, "Çocuk elbisesi alacağız." şeklinde söylersek yani "-nın" ekini kaldırırsak tamlama belirtisiz olur. Bu durumda belli bir kişiye ait elbiseden değil, genel bir elbise çeşidinden "çocuk elbisesi" nden söz etmiş oluruz. Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan tamlananın neden yapıldığını, neye benzediğini bildirebilir "Lahana turşusu", "Erik hoşafı", "Bulgur pilâvı" Bu tamlamalarda tamlayan tamlanın neyden yapıldığını bildirir. "Deve kuşu", "Kılıç balığı", "Küpe çiçeği" Bu tamlamalarda ise tamlayan tamlananın neye benzediğini bildirir. Belirtisiz isim tamlaması sıfat göreviyle kullanılabilir. "El yazması kitaplar şimdi çok değerli." cümlesinde "el yazması" belirtisiz isim tamlamasıdır. Bu tamlama cümlede sıfat göreviyle kullanılmıştır. Türkçe kitabı / Fizik kitapları Tür Pirinç çorbası Neden yapıldığı İzmir üzümü Ait olduğu yer Dil peyniri Neye benzediği Temizlik işçisi Mesleği İstanbul boğazı Yer 3. Zincirleme İsim Tamlaması Tamlayanın, tamlananın veya her ikisinin kendi içinde başka bir isim tamlaması olduğu söz öbekleridir. Zincirleme isim tamlaması, ya tamlayanı, ya tamlananı, ya da her ikisi de isim tamlaması olan tamlamalardır. Zincirleme isim tamlamaları en az üç ismin bir raya gelmesi ile oluşur. Örnekler "Macera romanlarının okuyucusu çoktur." cümlesinde "macera romanları" belirtisiz isim tamlamasıdır. Bu tamlamaya "-nın" ilgi eki eklenmiş ve tamlama "okuyucusu" tamlananına bağlanmış. Böylece iki tamlama iç içe girmiş ve zincirleme isim tamlaması olmuştur "Saka kuşunun ötüşü çok hoştu." cümlesinde "saka kuşunun ötüşü" üç isimden oluşan zincirleme isim tamlamasıdır. Tamlayan "saka kuşu", tamlanan ise "ötüşü" sözcüğüdür. Ali’nin babasının işi Taş duvarın üstü Bahar mevsiminin güzelliği 4. Takısız İsim Tamlaması DİKKAT TAKISIZ İSİM TAMLAMASI SIFAT MI İSİM Mİ OLDUĞUNA KARAR VERİLEMEDİĞİ İÇİN BAZI KAYNAKLARDA SIFAT, BAZI KAYNAKLARDA İSİM TAMLAMASI OLARAK İŞLENMEKTEDİR!.. Tamlayanı ve tamlananı ek almamış olan isim tamlamalarıdır. Takısız isim tamlamalarında her iki unsur da ilgi ve iyelik eklerini almaz. Bu tamlamaları iki grupta inceleyebiliriz a. Bir şeyin neyden yapıldığını gösterir. "Boynunda altın kolye vardı." cümlesindeki "altın kolye" sözü kolyenin altından yapıldığını gösterir. "Cam vazo, çelik tencere, deri mont" tamlamaları da bunlara örnektir. b. Bir şeyin neye benzediğini bildirir. "Altın saçları rüzgârda dalgalanır." cümlesinde "altın saç" takısız isim tamlamasıdır. Bu tamlamada "saçlar" altına benzetilmiştir. "Gül yanak, zeytin göz, tilki Rıfkı..." gibi tamlamalar takısız isim tamlamasıdır. SIFATLAR, ÇEŞİTLERİ, ÖZELLİKLERİ, KULLANIMLARI, SIFAT TAMLAMALARI ÖZET ANLATIM Adları niteleyen veya belirten sözcüklerdir. Bir sözcüğün sıfat olabilmesi için adın önüne gelerek onu nitelemesi veya belirtmesi gerekir. Yaşlı adam, pazar çantasını titrek elleriyle tutuyordu. Yemekte bu masaya dört kişi oturacak. Kazancının yarısını fakir öğrencilere veriyormuş. Bu cümlelerde “yaşlı” sözcüğü “adam” adının, “titrek” sözcüğü “el” adının niteliğini gösterdiği için; “bu” sözcüğü “masa” adını işaret yoluyla, “dört” sözcüğü ise “kişi” adını sayı yoluyla belirttiği için sıfattır. Son cümlede “fakir” sözcüğü, “öğrenci” adının niteliğini gösterdiği için sıfattır. Sıfatın özelliğini verdiği isimle birlikte kullanılmasına ve birlikte ele alınmasına SIFAT TAMLAMASI denir. Yaşlı adam, pazar çantasını titrek elleriyle tutuyordu. Yemekte bu masaya dört kişi oturacak. Yukarıdaki sıfatla isim birlikte kullanıldıkları için sıfat tamlaması olmuşlardır. Sıfatlar, iki ana gruba ayrılır 1. Niteleme Sıfatları 2. Belirtme Sıfatları a. İşaret Sıfatı b. Sayı Sıfatı - Asıl Sayı Sıfatı - Sıra Sayı Sıfatı - Üleştirme Sayı Sıfatı - Kesir Sayı Sıfatı c. Belgisiz Sıfat d. Soru Sıfatı 1. NİTELEME SIFATLARI NASIL? Bir adı; durum, şekil, biçim, renk yönüyle niteleyen sözcüklerdir. Niteleme sıfatları, ada sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabı olan sözcüklerdir. Küçük çocuk bizi görünce yanımıza geldi. Gökyüzünü aniden kapkara bulutlar kaplamıştı. Bu cümlelerde “küçük” ve “kapkara” sözcükleri, önüne geldiği adların nasıl olduğunu gösterdiği için niteleme sıfatıdır. Bu sözcüklerin, niteledikleri ada sorulan “Nasıl?” sorusuna cevap olduklarına dikkat edelim Nasıl çocuk? küçük çocuk Nasıl bulutlar? kapkara bulutlar Bu yolun sonunda eski bir ev vardı. Yol kenarları, kurumuş yapraklarla doluydu. Annem, sabahları tatlı bir sesle bizi uyandırırdı. Kahvaltıda güzelim böreklerden bolca yemiştim. Bu cümlelerde, “eski” sözcüğü, “ev” adının niteliğini; “kurumuş” sözcüğü, “yaprak” adının niteliğini; “tatlı” sözcüğü, “ses” adının niteliğini; “güzelim” sözcüğü, “börek” adının niteliğini gösterdiği için niteleme sıfatıdır. 2. BELİRTME SIFATLARI Adları işaret, sayı, soru, belgisizlik yönüyle belirten sıfatlardır. a. İşaret Sıfatı Adları işaret yönüyle belirten, onlara işaret eden sözcüklerdir. bu, şu, o, öteki, beriki, öbür Bu kitabı senin için aldım. Arkadaşlarım öteki otobüse binmiş. Belediye, geçen yıl şu yolu asfaltladı. O dergiyi okudun mu? Buraya öbür yoldan geldim. Bu cümlelerde geçen “bu, öteki, şu, o, öbür” sözcükleri, önündeki adları, işaret yönüyle öteki varlıklardan ayırıp belirttiği için işaret sıfatıdır. Uyarı İşaret sıfatlarından sonra virgül , kullanılmaz. Bu sözcüklerden sonra virgül , kullanılırsa bu sözcükler, zamir adıl olur. O kitabı daha önce okumuş. O, kitabı daha önce okumuş. Bu cümlelerin birincisinde “o” sözcüğü “kitap” adını belirttiği için işaret sıfatı; ikincisinde “o” sözcüğü bir varlığı karşıladığı için adıldır. Uyarı “Bu, şu, o, öteki, beriki, öbür” sözcükleri aynı zamanda işaret zamiridirler. Eğer bu sözcükler, önündeki bir adı işaret ederek belirtiyorsa işaret sıfatıdır. Adın yerini işaret yoluyla tutuyorsa işaret zamiridirler. Bu ev, çok güzelmiş. İşaret Sıfatı Bu, çok güzelmiş. İşaret Zamiri Bu cümlelerin birincisinde “bu” sözcüğü “ev” sözcüğünü işaret ederek belirttiği için işaret sıfatıdır. İkinci cümlede ise “bu” sözcüğü “ev” adının bilgi yerini tuttuğu için işaret adılıdır. Uyarı İşaret sıfatları her zaman yalın halde bulunur. Çekim eki aldığında işaret zamiri olur. Annem öteki halıyı yıkamak için dışarı çıkarmış. Annem ötekini yıkamak için dışarı çıkarmış. Bu cümlelerin birincisinde, “öteki” sözcüğü “halı” adını işaret ederek belirttiği için işaret sıfatıdır. İkinci cümlede “ötekini” sözcüğü, “halı” sözcüğü söylenmeden, işaret yoluyla “halı” sözcüğünün yerine geçtiğinden işaret zamiridir. b. Sayı Sıfatı Varlıkların sayılarını gösteren, onları sayı yönüyle belirten sözcüklerdir. Asıl Sayı Sıfatı Varlıkların sayılarını kesin olarak belirten sözcüklerdir. Ada sorulan “kaç” sorusunun cevabıdır. Üç gün önceki toplantıya altı kişi katılmış. Babam bir ay sonra yurtdışından gelecek. Bu cümlelerde “üç, altı, bir” sözcükleri, “gün, kişi, ay” adlarının sayısını belirttiği için, asıl sayı sıfatıdır. Sıra Sayı Sıfatı Varlıkların sırasını gösteren sözcüklerdir. Sayılara “-ncı, -nci, -ncu, -ncü” ekleri getirilerek oluşturulur. Ada sorulan “kaçıncı” sorusunun cevabıdır. Bu derste on beşinci sayfayı okuyacağız. Sınavdaki yedinci soruyu çözememiş. Bu cümlelerde “on beşinci, yedinci” sözcükleri “sayfa, soru” adlarının sırasını belirttiği için, sıra sayı sıfatıdır. Üleştirme Sayı Sıfatı Varlıkları sayıca bölümlere ayıran, paylaşma anlamı veren sözcüklerdir. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. Ada sorulan “kaçar” sorusunun cevabıdır. Sınavda her branştan onar soru soruldu. Öğrencilerden altışar kitap okumaları istendi. Bu cümlelerde “onar, altışar” sözcükleri, “soru, kitap” adlarının paylara ayrıldığını belirttiği için, üleştirme sayı sıfatıdır. Kesir Sayı Sıfatı Varlıkların parçalarının, bütüne olan oranlarını gösteren sıfatlardır. Şirketin üçte iki hissesi ona aitmiş. Bir öğünde yarım ekmek yiyordu. Bu cümlelerde “üçte iki, yarım” sözcükleri, “hisse, ekmek” adlarının bütüne olan oranlarını belirttiği için, kesir sayı sıfatıdır. c. Belgisiz Sıfat Adları belirtirken kesinlik bildirmeyen sıfatlardır. bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi… Elbet bir gün sen de anlarsın beni. Bu konuyla ilgili birkaç kitap okumuştum. Bu cümledeki “bir, birkaç” sözcüğü “gün, kitap” adını, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” sözcüğü belgisiz sıfattır. İçerideki bazı masaları dışarıya taşıyalım. Sanatçı, birçok tablosunda İstanbul’u konu ediniyor. Yazarın başka romanlarını da okudum. Hiçbir öğrenci öğretmenini üzmek istemez. Lisedeyken, okuduğum her kitabın özetini çıkarırdım. Bu cümlelerde “bazı” sözcüğü, “masal” adını; “birçok” sözcüğü, “tablo” adını; “başka” sözcüğü, “roman” adını; “hiçbir” sözcüğü, “öğrenci” adını; “her” sözcüğü, “kitap” adını kesinlik bildirmeden belirttiği için belgisiz sıfattır. Uyarı “Kimi, çoğu ” sözcükleri, hem belgisiz zamir hem belgisiz sıfat olarak kullanılabilir. Fuarda kimi kitaplar pahalı, kimi ise ucuzdu. Bu cümlede, birinci “kimi” sözcüğü “kitaplar” sözcüğünü belirttiği için belgisiz sıfattır; ikinci “kimi” sözcüğü ise, kitapların yerini tuttuğu için belgisiz adıldır. Çoğu öğretmen törene yetişemedi; ama öğrencilerin çoğu törene katıldı. Bu cümlede, birinci “çoğu” sözcüğü “öğretmen” sözcüğünü belirttiği için belgisiz sıfattır; ikinci “çoğu” sözcüğü ise, öğrencilerin bir kısmının yerine geçtiği için belgisiz adıldır. Uyarı “Bir” sözcüğü, hem belgisiz sıfat hem sayı sıfatı olarak kullanılabilir. “Bir” sözcüğünün yerine başka sayı getirilebiliyorsa, “bir” sözcüğü sayı sıfatıdır. “Bir haftada iki kitap okumuş.” Bu cümledeki “bir” sözcüğü, sayı sıfatıdır; çünkü yerine “iki” veya “üç” gibi başka bir sayı getirilebilmektedir. “Ali, dürüst bir insandır.” Bu cümlede “bir” sözcüğünün yerine başka bir sayı getirilememektedir; çünkü bu cümlede “bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamına gelmektedir ve belgisiz sıfattır. d. Soru Sıfatı Adları soru yoluyla belirten, yani adları anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. Unutmayın Soru sıfatı isimden hemen önce gelir. nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne Sen, tatilde kaç kitap okumuştun? Bu cümlede, “kaç” soru sözcüğünün “kitap” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “beş kitap” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir. Hangi yoldan gitmemizi tavsiye ediyorsun? Bu cümlede, “hangi” soru sözcüğünün “yol” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “şu yol” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir. Köyde nasıl bir evde oturuyordunuz? Orada ne kadar para harcamış? Vergi dairesi, binanın kaçıncı katında bulunuyor? Arkadaşların bize ne gün gelecek? Bu oyunda takımlar kaçar kişiden oluşuyor? Bu cümlelerde geçen “nasıl, ne kadar, kaçıncı, ne, kaçar” sözcükleri; önündeki sözcükleri soru yönüyle belirttiği ve bu sözcüklere verilen cevaplar sıfat olduğu için soru sıfatıdır. Uyarı “Hangisi, kaçı” soru adıllarıyla “hangi, kaç” soru sıfatlarını birbirine karıştırmamak gerekir. Hangi soru daha zordu? Hangisi daha zordu? Bu cümlelerde “hangi” sözcüğü “soru” adını belirttiği için soru sıfatı; “hangisi” sözcüğü, bir adın yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir. Kaç öğrenci gelmedi. Öğrencilerin kaçı gelmedi. Cümlelerde “kaç” sözcüğü “öğrenci” adını belirttiği için soru sıfatı; “kaçı” sözcüğü, bir sayı adının yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir. Uyarı Sıfatlar, zamirleri de niteleyebilir. Ahmet, gerçekten dürüst birisidir. O, her zaman deneyimli kimselerle çalışır. Bu cümlelerin birincisinde “dürüst” sıfatı “birisi” adılını nitelemektedir. İkinci cümlede “deneyimli” sıfatı, “kimse” adılını nitelemektedir. Uyarı İlgi eki -ki, yer ve zaman bildiren sözcüklerden sonra gelip eklendiği sözcüğü sıfat yapar. Sınıftaki öğrenciler dışarı çıkmış. Yarınki sınava hazır mısın? Bu cümlelerde “sınıf” sözcüğü, ilk önce bulunma durumu -de, -da, -te, -ta ekini alıp ardından sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “öğrenciler” adını; “yarın” sözcüğü, sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “sınav” adını belirttiği için sıfat görevindedir. ADLAŞMIŞ SIFATLAR Niteleme sıfatları, çekim eki alarak veya almadan niteledikleri ismin yerini tutacak şekilde kullanılabilir. Bu sözcüklere “adlaşmış sıfat” denir. İhtiyar adam yine parkta oturuyordu. İhtiyar, yine parkta oturuyordu. Birinci cümlede “ihtiyar” sözcüğü, “adam” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır. İkinci cümlede ise, “ihtiyar adam” tamlamasındaki “adam” sözcüğü düşmüş, “ihtiyar” sözcüğü hem adın yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur. Manav, kasalardaki çürükleri çöpe atıyordu. Bu cümlede “çürükleri” sözcüğü, “meyve” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “meyve” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur. Öğretmenimiz bu görev için sınıftan gönüllüler seçti. Bu cümlede “gönüllüler” sözcüğü, “öğrenci” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “öğrenci” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur. Bizim kurnaz yine birisini kandırmış. Bu cümlede “kurnaz” sözcüğü, bir kişiyi nitelerken, çekim eki almadan hem nitelediği kişinin yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur. Uyarı Türkçede meslek adları ve bazı adlar, sıfat olarak kullanılabilir. Bu sözcükleri, adlaşmış sıfatlarla bilgi karıştırmamak gerekir. Yönetici insanlar, insan ilişkilerinde başarılıdır. Yöneticiler, insan ilişkilerinde başarılıdır. Bu cümlelerin birincisinde “yönetici” sözcüğü, “insanlar” adını nitelediği için sıfat görevindedir. İkinci cümledeki “yöneticiler” sözcüğü ad olarak kullanılmıştır; ama adlaşmış sıfat değildir. Futbolcular, disiplinli kişilerdir. Yarın ailece yazlığa gideceğiz. Bu cümlelerde geçen “futbolcu, yazlık” sözcükleri gerektiğinde sıfat olabildiği halde futbolcu kişiler, yazlık ev bu cümlede ad olarak kullanılmıştır; ama adlaşmış sıfat değildir. Uyarı Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam karışıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül , getirilir. Hasta, çocuğu yanına çağırdı. Bu cümlede “hasta” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “çocuk” adı geldiğinde virgül konulmazsa “hasta” sözcüğü “çocuk” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “hasta” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül , konmalıdır. UNVAN SIFATLARI Kişilerin meslek, rütbe, makam gibi sosyal statülerini belirten sözcüklerdir. Unvan sıfatları, adların önüne de sonuna da gelebilir. Yüzbaşı Cemil, Hakkı Çavuş, Hatice Teyze, Naciye Hanım… Dün Doktor Kemal Bey bize geldi. Bu cümlede “Doktor, Bey” sözcükleri; beraber kullanıldıkları “Kemal” özel adını belirttiği için unvan sıfatıdır. Ayşe Hemşire, hastalarla yakından ilgilendi. Bu cümlede “Hemşire” sözcüğü; beraber kullanıldığı “Ayşe” özel adını belirttiği için unvan sıfatıdır. Uyarı Özel adla birlikte kullanılmayan unvan sözcükleri, küçük harfle başlar ve unvan sıfatı görevinden çıkar. Dün doktor, hastaneye uğramamış. Bu cümlede “doktor” sözcüğü özel bir adla birlikte kullanılmadığı için unvan sıfatı değildir ve bu yüzden küçük harfle başlar. Uyarı Özel bir adla kullanılan; ama akrabalık ilişkisi belirten unvan sözcükleri, küçük harfle başlar ve unvan sıfatı görevinden çıkar. Salih, bugün Ayşe teyzesine gidecekmiş. Bu cümlede “teyze” sözcüğü özel bir adla birlikte kullanıldığı halde akrabalık anlamı taşıdığı için unvan sıfatı değildir ve bu yüzden küçük harfle başlar. KÜÇÜLTME SIFATLARI Sıfat olan sözcüğün anlamında küçültme ya da daralma, “-cik,-ce, -ımsı, -ımtırak” ekleri ile yapılır. Bu eklerin getirilmesi ile oluşan sıfatlara küçültme sıfatları denir. “Küçük bir evleri vardı.” cümlesinde “küçük” sıfattır ve kendinden sonra gelen ismin niteliğini belirtmektedir. “Küçücük evleri vardı.” cümlesinde “-cik” eki almış “küçücük” sözcüğü de niteleme sıfatıdır. Buradaki “küçücük” sözcüğün “küçük” sözcüğünden farkı, eklendiği ismin anlamında küçültme yapmış olmasıdır. Küçük ev – küçücük ev “Ekmek ayvasının ekşimsi bir tadı vardı.” “Üzerine mavimtırak bir ceket giymişti.” “Masada kalınca bir kitap duruyordu.” Yukarıdaki cümlelerdeki koyu renkli sözcükler küçültme sıfatıdır. PEKİŞTİRME SIFATLARI Sıfatlarda pekiştirme, yani anlamın kuvvetlendirilmesi iki şeklide yapılır 1. Yol Sıfat olan sözcüğün ünlüye kadarki ilk hecesi alınır, daha sonra “m, p, r, s” harflerinden uygun olanı getirilir. En son da sıfat olan sözcük tekrar yazılır. “temiz” sözcüğü üzerinde uygulayalım Te – r – temiz = tertemiz “Çocuklar bembeyaz elbiseler giymişlerdi.” “Dümdüz yolda ilerliyorduk.” “Şöyle yemyeşil çimenlerin üzerine uzansam!” cümlelerinde koyu renkli sözcükler pekiştirme sıfatıdır. 2. Yol Sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesi ile yapılır. Örneğin “çeşit” sözcüğünü ele alalım. Bu sözcük tekrar ederek bir ismi nitelediğinde pekiştirme sıfatı olur “Çeşit çeşit meyveler vardı masada.” Bu cümlede koyu renkli sözler pekiştirme sıfatıdır. “Bahçede uzun uzun ağaçlar vardı.” “Derin derin ırmaklar aşarak geldik.” cümlelerindeki koyu renkli sözler pekiştirme sıfatıdır. DERECELENDİRME SIFATLARI Sıfatlarda derecelendirme “pek, çok, daha, en…” gibi sözcüklerle yapılır. “Kardeşin onlardan daha akıllı biri.” cümlesinde “daha” sözcüğü üstünlük, “En güzel kitap buydu.” cümlesinde “en” sözcüğü en üstünlük, “Çok güzel çiçekleri vardı.” cümlesinde “çok” sözcüğü aşırılık anlamı katmıştır. “TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN >>>TIKLAYIN>>TIKLAYIN>>TIKLAYINYorumu SÜPER BİR SİTE ALLAH SİZDEN RAZI OLSUN ->Yazan Burak . >>>YORUM YAZ<<< İsim Tamlamaları Ve Sıfat Tamlamaları Çalışma Kağıdı, Türkçe Öğretmeni Kubilay ORAL tarafından yazılan Etkinliklerle Türkçe Kitabı içerisinde yer alan etkinliklerden birisidir. İsim Tamlamaları Ve Sıfat Tamlamaları Çalışma Kağıdını siz değerli kullanıcılarımızla tek Türkçe etkinliği olarak paylaşıyoruz. İçerisinde 2 sayfalık etkinlik sınıf düzeyleri için kullanabileceğiniz “İsim Tamlamaları Ve Sıfat Tamlamaları” etkinliğinin ön izlemesini aşağıdan görebilir ve hemen altındaki alandan “İsim Tamlamaları Ve Sıfat Tamlamaları” etkinliğini indirebilirsiniz. Cevap anahtarını indirme butonu altında bulunan “Çalışma Sayfasının Cevap Anahtarını Gör” kısmından görebilirsiniz.[alert-note]Görseli büyültmek için görselin üzerine tıklayın. İndirme ise aşağıdaki butondan yapılacaktır.[/alert-note][toggle title=”Çalışma Sayfasının Cevap Anahtarını Gör”][/toggle][alert-announce]Türkçe Etkinlik Kitabı Kubilay ORAL’nı indir![/alert-announce][alert-success]Sitemizde ekli olan tüm etkinlik sayfaları için tıklayınız.[/alert-success] İsimler veya adlar, isim soylu kelimeler ve fiil türünde yer alan bütün sözcükler; nesneleri ve hareketleri direkt olarak karşılayan, onların ifade edilmesini sağlayan sözcüklerdir. Nesneler ve hareketleri, bazı farklı yönleri ile daha detaylı anlatmak için tek sözcükten daha fazla sözcüğe ihtiyaç duyulur. Tek bir sözünün yerine getiremediği, tek kelime ile ifade edilmesi mümkün olmayan dil birlikleri ile anlatımı zorunlu olan durumlar mevcuttur. İsim tamlamaları, bu ihtiyacın karşılanması amacıyla ortaya çıkmıştır. İsim tamlamaları; birbiriyle ilgili olan, bir diğerini iyelik tarafından tamamlayan, minimum iki ad ile ortaya olan sözcük gruplarıdır. Örneğin, bir cekete yalnızca ceket demek her daim o eşyayı tam olarak tarif etmek için yeterli olmayacaktır. Ceket, nesneyi dile getiren genel bir kelimedir. Mavi ceket ya da ekose desenli ceket diye tabir edilmesi ise ceketin çok net bir biçimde ifade edilmesini ve nesneyi ayırt edici özellikleriyle anlatır. Minimum iki veya daha fazla adın bir araya gelmesiyle beraber isim tamlamaları ortaya çıkar. İsim tamlamalarında birinci isim tamlayan, ikinci isim ise tamlanan şeklinde ifade edilir. Örnek olarak, evin kapısı, isim tamlamasında ev tamlayan; kapısı ise tamlanan Tamlamasının Türleri Nelerdir?İsim tamlamalarında, tamlayan ve tamlanan bölümleri farklı ekler alma özelliğine sahiptir. Herhangi bir ek almama durumları da vardır. Ek alma halinde isimler arasında bir bağlantı kurulması amacıyla kullanımı yapılan bu eklere “tamlama ekleri” denilmektedir. Tamlama ekleri ise şunlardır1-Tamlayan Ekleri İlgi hal eki, genitif ekidir. -ın, -in, -un, -ün, -nın, - nin, -nun, -nünÖrnekler -kaban - nın cebi-masanın - nın ayağı-kalem-in ucuNot ilk iki içinde “n” kaynaştırma harfleri Ekleri Sahiplik, İyelik eki -ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, - su, - s -Paltonun cebbenzeşme-i-sandalyenin ayağyumuşama-ı-kalemin ucbenzeşme-uİsim tamlamaları bahsi geçen ekleri alıp almama hallerine bakılarak farklı türlere ayrılmaktadır. Toplamda dört adet isim tamlaması bulunur. Bunlar arasında, belirtili isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması, takısız isim tamlaması, zincirleme isim tamlaması yer Belirtili İsim Tamlaması Belirtili isim tamlamasında, hem tamlayan hem de tamlanan tamlama eki almaktadır. Bir tamlamanın belirtili isim tamlaması olmasının iki tane isimden meydana gelmesi ve her iki ismin de tamlama ekini almış olması gerekir. Yani birinci isim tamlayan ekini ın, in, un, ün ikinci isimde tamlanan ekini ı, i, u, ü yol-u-havuz-un taş-ı-yemeğ-in tuz-uNot Belirtili isim tamlamalarının tamlayanı ya da tamlananı zamir olarak kullanılabilir. Benim kalemim, kalemlerin bazısı gibi olabilir. Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına bir veya birden çok kelime girebilir. Kitabın eskimiş sayfası, Arkadaşımın gül kokan saçları gibi. Bu örneklerde araya girmiş olan kelimeler sıfat ve sıfat grupları olarak karşımıza Belirtisiz İsim Tamlaması Belirtisiz isim tamlamasında tamlanan ek almaktadır. Tamlananın almış olduğu ekler; -ı, -i, -u,- ü, iyelik ekleri olmaktadır . Burada tamlayan ise ek tulum-u, -deniz tuz-u,-matematik öğretmen-iNot Belirtisiz isim tamlamasında tamlayan ile tamlanan arasına herhangi bir kelime girmemektedir. Bu kurala aykırı yapılan kullanım şekli yanlış olur. Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer İsim Tamlaması Takısız isim tamlamasında tamlayan veya tamlanan hiçbir şekilde tamlama eki kapı,-Bakır sahan,-Altın dişNot Bu tamlamaların takısız isim tamlaması olduğunu anlamak amacıyla tamlayandan sonra “ -den, -dan yapılmış ” sözcükleri kullanılabilir. Diğer taraftan takısız isim tamlamaları, sıfat tamlamaları ile karıştırılabilir. Bu nedenle sıfat tamlamalarında benzetme doğrudan benzetme ile meydana getirilirken takısız isim tamlamalarında ise benzeyen ve kendisine benzetilen hususları olmalıdır. Demir perde, örnekte perde demire benzetilmektedir. Bu tamlama takısız isim tamlaması Zincirleme İsim Tamlaması Zincirleme isim tamlaması, minimum üç adın birbirini tamlama şartları ile tamamlamasıyla bir varlık ya da kavramı karşılaması olarak bilinmektedir. Bu bazı zamanlarda belirtili, belirtisiz veya takısız isim tamlamalarının diğer bir isim ile bir araya gelmesiyle bazı zamanlarda da belirtilen tamlamaların diğer bir tamlama ile birleşimi sonucunda meydana kapısı+ nın zil+ i belirtili isim tamlaması-Limon ağacının dalı belirtisiz isim tamlaması-Dükkanın bahçesinin çöp kutusu iki isim tamlamasının birleşimi

isim tamlamasi ve sifat tamlamasinin farki